जागरणब्यूरो,नईदिल्ली।मानसूनदोदिनोंबादभारतकेदक्षिणीहिस्सेमेंदस्तकदेदेगी।जूनमहीनेकेअंततकपूरेदेशमेंमानसूनकेबादलछायेहोंगे।लेकिनमानसूनकेआनेसेपहलेतापबिजलीघरोंमेंपर्याप्तकोयलास्टाककरनेकेकाममेंसंतोषजनकप्रगतिनहींहै।अगरमईमहीनेकीबातकरेंतोइसमहीनेकीशुरुआतमेंदेशकेसभीतापबिजलीसंयंत्रोंकेपासआवश्यकताकाअगर59फीसदकोयलाथाजो29मई,2022केआंकड़ेबतातेहैंकियहस्टाकबढ़कर60फीसदहोगयाहै।मानसूनकेपश्चिमबंगाल,झारखंड,छत्तीसगढ़,कर्नाटकजैसेराज्योंमेंपहुंचतेहीकोयलाखननकाकामप्रभावितहोनेकीसंभावनाहै।इसखतरेकोदेखकरहीसेंटरफॉररिसर्चआनइनर्जीएंडक्लीनएयर(क्रिया)नेअपनीरिपोर्टमेंकहाहैकिजुलाई-अगस्तकेमहीनेमेंबिजलीसंकटगहरासकतीहै।
उधर,विदेशोंसेकोयलाज्यादाआयातकरघरेलूसंयंत्रोंकोकोयलाआपूर्तिबढ़ानेकीबिजलीमंत्रालयकीयोजनाभीखासआगेनहींबढ़पाईहै।05मई,2022कोहीबिजलीमंत्रालयनेबिजलीकानूनकीधारा11कोलागूकरतेहुएदेशकीसभीतापबिजलीघरोंकोकुलकोयलाखपतमें10फीसदबाहरसेआयातकरनेकानिर्देशदियाथा।इसकेबादबिजलीमंत्रालयनेसभीराज्योंकोपत्रलिखकरमई,2022केअंततकआवश्यककोयलाकाआर्डरकरनेकोकहाथा।लेकिनइसबातकेसंकेतनहींहैकिकेंद्रकीतरफसेलिखेगयेइसपत्रकाराज्योंपरकोईखासअसरहुआहै।
आयातितकोयलाअभीभीघरेलूकोयलेकेमुकाबले4-5गुणाज्यादामहंगा
महाराष्ट्रवउत्तरप्रदेशजैसेबड़ेराज्योंकेबारेमेंकहाजारहाहैकिउन्होंनेपूरीतरहसेहाथखड़ाकरदियाहै।कारणयहबतायाजारहाहैकिआयातितकोयलाअभीभीघरेलूकोयलेकेमुकाबले4-5गुणाज्यादामहंगाहैऔर10फीसदमिश्रणसेहीउनकेप्लांटसेबननेवालीबिजलीकीलागतबेतहाशाबढ़जाएगी।राज्योंकेइसरवैयेकोदेखकरबिजलीमंत्रालयनेअबसरकारीक्षेत्रकीकोलइंडियाकोहीविदेशोंसेकोयलाआयातकरनेकानिर्देशदियाहै।
अभीघरेलूउत्पादनबढ़ानेपरथाकोलइंडियाकापूराध्यान
पिछलेसात-आठमहीनेमेंदोबारकोयलासंकटकोदेखतेहुएकोलइंडियाकापूराध्यानअभीघरेलूउत्पादनबढ़ानेपरथाऔरउसनेकोयलाआपूर्तिमेंसुधारभीकियाहैलेकिनमानसूनकीदिक्कतोंकोदेखतेहुएयहनाकाफीसाबितहोरहाहै।अबकंपनीकोतकरीबन8वर्षोंबादकोयलाआयातकरनेकीप्रक्रियामेंजुटनाहोगा।जहांतकअभीकोयलाआपूर्तिकासवालहैतोकेंद्रसरकारकेताजेआंकड़ेंबतातेहैंकितापबिजलीसंयंत्रोंकोनियमोंकेमुताबिकजितनाकोयलारखनेकीआवश्यकताहैउसका60फीसदकोयलाउनकेपासहै।
जून-जुलाईमेंबिजलीकीमांग2.14लाखमेगावाटतकपहुंचनेकीसंभावना
पिछलेकुछदिनोंकारिकार्डदेखेंतोताप,गैस,डीजल,आण्विक,पनबिजलीऔररिनीवेबलइनर्जीमिलाकर1.95-1.98लाखमेगावाटबिजलीबनरहीहैजोमौजूदामांगकेलिहाजसेमुताबिकठीकहै।मांगबढ़नेपर2.08लाखमेगावाटतकबिजलीबनायाजासकताहै।लेकिनसमस्यायहहैकिजून-जुलाईमेंबिजलीकीमांग2.14लाखमेगावाटतकपहुंचनेकीसंभावनाहै।दूसरीतरफकोयलेकीआपूर्तिमेंभीमानसूनकीवजहसेबाधाउत्पन्नहोतीहै।ऐसेमेंबिजलीसेक्टरफिरसेसितंबर-अक्टूबर,2021औरमार्च-अप्रैल,2022वालीसमस्यामेंफिरसामनाकरसकताहै।